Skala Mosha

Skala Mosha to dziesięciostopniowa skala twardości minerałów. Opracowana została przez w 1812 przez mineraloga Friedricha Mohsa. Skala ta charakteryzuje odporność minerałów twardszych na zarysowania przez materiały bardziej miękkie. Poszczególne pozycje ustawione są od minerału najbardziej miękkiego do najtwardszego.

Najtwardszy minerał

Twardość minerału klasyfikowana jest w oparciu o możliwość zarysowania minerału wzorcowego. Najtwardszym z nich jest diament, będący zarazem najtwardszą substancją występującą w przyrodzie. Nawiązaniem do wyjątkowej twardości jest jego nawa, która z języka starogreckiego (adamantos) i łacińskiego (diamentum) oznacza niezniszczalność. Skala Mosha ma charakter orientacyjny i porównawczy. Każdy minerał rysuje ten znajdujący się wcześniej i może być rysowany przez kolejny na liście. Twardość minerałów to własność kierunkowa. Oznacza to, że w różnych kierunkach może być odmienna – np. wzdłuż osi krystalicznej wyniesie określoną wartość, a prostopadle do niej zwiększy się o nawet kilka punktów.

Twardość diamentu

W dziesięciostopniowej skali opracowanej przez Mohsa diament zajmuje pozycję najwyższą – 10. Jego twardość absolutna wynosi 1600. Oznacza to, że minerał ten może być zarysowany tylko za pomocą innego diamentu. Mimo tak dużej twardości jest on względnie kruchy. Diament jest odmianą alotropową węgla, która wyróżnia się specyficznym układem atomów. W zwykłym graficie są one ułożone w płaszczyznach i na każdej z nich występują potrójnie. Struktura diamentu opiera się na połączeniu każdego atomu z czterema innymi. Sieć tego minerału jest regularna i przestrzenna, co przekłada się na większą twardość. Za minerał twardszy od diamentu uznawano swego czasu lonsdaleit, który występuje w spadających na ziemię meteorytach. Obecnie jednak potwierdzono, że jest to po prostu jedna z odmian diamentu. Odmienne ułożenie atomów wynika z wpływu dużego ciśnienia, które towarzyszy uderzeniu meteorytu o ziemię.

Minerał najtwardszy po diamencie

Minerałem najtwardszym po diamencie jest korund (9). Skala Mosha klasyfikuje jego twardość absolutną na 400. Minerał ten jest w stanie przeciąć szkło i może być zarysowany diamentem. Bardziej od niego miękki topaz (8) może szkło jedynie łatwo zarysować. Jego twardość absolutna wynosi 200. Kwarc (7) również rysuje szkło, ale z większą trudnością. Twardość absolutna wynosi 100. Następny w skali jest ortoklaz (6). Minerał ten można zarysować stalą narzędziową, np. pilnikiem. Absolutna twardość ortoklazu szacowana jest na 72. Apatyt (5) daje się z pewnym trudem zarysować ostrzem noża. Jego twardość absolutna wynosi 48. Kolejny minerał to fluoryt (4). Minerał ten można zarysować nożem z dużą łatwością, a jego absolutna twardość to 21. Stosunkowo miękki jest kalcyt (3), który można łatwo zarysować miedzianym drutem. Posiada twardość absolutną równą 9. Gips (2) daje się zarysować paznokciem. Jego twardość w skali wynosi 2. Najbardziej miękki minerał wg Mohsa to talk (1). Da się go łatwo zarysować paznokciem, a jego twardość absolutna to zaledwie 1.

Shopping Cart
Scroll to Top